Projektanci zostali nagrodzeni za wykorzystanie zaawansowanych rozwiązań hybrydowych łączących siły natury z elementami mechanicznymi stanowiącymi praktyczną implementację budownictwa zrównoważonego.
W centrum Gdańska, w rejonie Targu Siennego i Rakowego, powstało Forum Gdańsk – Wielofunkcyjny Kompleks Handlowo-Usługowy. Architekci opracowali projekt unikalny w skali europejskiej, w którym przestrzeń publiczna kształtuje przestrzeń handlową.
Projektanci instalacji wentylacji, klimatyzacji ogrzewania i chłodzenia musieli uwzględnić szeroki zakres współpracujących ze sobą obiektów. Powstała nowa stacja SKM i obiekt przekrywający tory kolejowe, przez który poprowadzono przekrytą ulicę Nowe Podwale Grodzkie. Przebudowano zabytkowy budynek dawniej Sióstr Elżbietanek, który teraz pełni funkcje usługowe. Budynek Północny przeznaczono na szkołę językową, biura i sklepy. Instalacje wentylacji, klimatyzacji i chłodzenia obsługują ok. 60 000 m2 powierzchni handlowych i usługowych oraz ok. 20 000 m2 otwartych przestrzeni publicznych.
W projekcie przyjęto rozwiązania umożliwiające równoczesne działanie poszczególnych części kompleksu pełniących rożne funkcje. Wymagało to niestandardowego podejścia do wielu architektonicznych założeń.
Jedną z nowatorskich realizacji było przekrycie torów kolejowych i dzięki temu uzyskanie atrakcyjnej powierzchni usługowej o powierzchni ok. 1,5 ha. Realizacja ta stanowiła prawdziwe wyzwanie inżynierskie. Na tę skalę przekrycie torowiska było projektowane i realizowane po raz pierwszy w Polsce. Należało uwzględnić nie tylko bezkolizyjność z istniejącą i przebudowywaną trakcją kolejową, lecz także potrzeby instalacyjne powstającej na przekryciu przestrzeni użytkowej. Obiekt przekrywający tory wyposażono w wentylację strumieniową. Przekrytą ulicę Nowe Podwale Grodzkie wyposażono również w taką wentylację.
Wszystkie parkingi należące do centrum handlowego są parkingami otwartymi. W celu poprawienia
intensywności wymiany powietrza na kondygnacjach pośrednich parkingów zastosowano wspomaganie przewietrzania za pomocą wentylatorów strumieniowych.
Centrum handlowe, Budynek Połnocny oraz zabytkowy budynek dawniej Siostr Elżbietanek, wyposażono w pełną klimatyzację. Przestrzenie handlowe, drogi komunikacji wewnętrznej, w tym malle boczne i korytarze w obszarze centrum handlowego są ogrzewane i chłodzone za pomocą kompaktowych pomp ciepła woda-powietrze zainstalowanych pod stropem. Pompy te schładzają lub, jeśli jest to konieczne, ogrzewają powietrze. Są zasilane w wodę grzewczą lub chłodniczą z pętli wodnej współpracującej z zamkniętymi wieżami chłodniczymi.
Niestandardowe jest również rozwiązanie systemów klimatyzacyjnych obsługujących dostępną przez całą dobę przestrzeń wzdłuż Kanału Raduni przekrytą świetlikiem. Zastosowano tzw. kurtynę ciepłego powietrza w zimie i schłodzonego latem skierowaną na powierzchnię świetlika. Jej zadaniem jest ograniczenie wykraplania się pary wodnej i kontrola strumieni powietrza. W okresie przejściowym są wykorzystywane otwarte wejścia i klapy w świetliku dachu. Umożliwia to naturalną wentylację, bez konieczności włączania instalacji HVAC. Jest to możliwe, gdy warunki panujące na zewnątrz pozwalają na utrzymanie w mallu temperatury powietrza w wymaganym zakresie – wówczas centrale wywiewne, zapewniające w okresie zimowym i letnim wywiew z lokali handlowych poprzez przestrzeń nad kanałem, są wyłączone, a pracują jedynie centrale nawiewne obsługujące lokale najemców.
W celu ograniczenia wpływu zmiennej w czasie dynamiki i charakterystyki Kanału Raduni, w strefie przebywania ludzi wzdłuż kanału zastosowano nawiewniki laminarne ukryte w ławkach. Kanały nawiewne do nawiewników poprowadzono w gruncie. W obszarach, w których przebywają ludzie, a szczególnie w obszarze Food Court+, zaprojektowano w przestrzeni międzystropowej pompy ciepła. Aby ograniczyć ogrzewanie powietrza infiltrującego z zewnątrz, w mallu zostało zaprojektowane niewielkie nadciśnienie, a w przedsionkach przy głównych wejściach do centrum handlowego podwójne kurtyny – kurtynę zimną i kurtynę zasilaną w zimie ciepłem technologicznym z węzła ciepła.
Dużym utrudnieniem była ograniczona przepisami do 42 m wysokość budynku. Przy maksymalnym wykorzystaniu kubatury obiektu na przestrzenie użytkowe, na dużej powierzchni dachu nie można było umieszczać urządzeń wentylacyjnych. Po długich negocjacjach utworzono dodatkową przestrzeń podziemną, gdzie zlokalizowano główną wentylatornię. Zastosowano wysokowydajny system przygotowania czynnika chłodniczego z wieżami chłodniczymi. Dla potrzeb chłodnic w centralach wentylacyjnych wykorzystano agregaty chłodnicze woda-woda zasilane z powrotu instalacji pomp ciepła, co zwiększyło sprawność układu chłodniczego. W instalacjach wentylacji mechanicznej zastosowano wysokowydajny system odzysku ciepła i wilgoci pomiędzy nawiewem a wywiewem.
Forum Gdańsk uzyskało certyfikat BREEAM.
Największym wyzwaniem w tym projekcie było dla mnie znalezienie właściwych rozwiązań technicznych dla nowatorskich założeń architektonicznych polegających m.in. na przekryciu funkcjonującego torowiska oraz na uwzględnieniu przepływającego przez obiekt Kanału Raduni.
Najbardziej zadowolony jestem ze sfinalizowania prac i oddania obiektu do użytkowania przy niemałych wyzwaniach technicznych i formalno-prawnych. Cieszy fakt, że Forum Gdańsk jest chętnie odwiedzane, a z przestrzeni publicznych korzysta wielu gdańszczan.
Nową umiejętnością, której nauczyłem się w trakcie pracy nad tym zadaniem jest docieranie do sztuki i wiedzy historycznej inżynierii na przykładzie rozwiązań konstrukcyjnych Kanału Raduni.